2022

1. Met een simpele bloedtest ongewenste bijwerkingen van bestraling voorkomen bij endeldarmkanker-patiënten 

Soort kanker: Endeldarmkanker
Besteding: Kwaliteit van leven
Nodig: € 399.590,80
Ziekenhuis: Erasmus MC (Dr. Saskia Wilting)

Korte uitleg

Bij endeldarmkankerpatiënten is bestraling een standaard behandeling in combinatie met een operatie. Het bestralen van de endeldarm verlaagt de kans op een lokale terugkeer van de ziekte maar geeft ook veel bijwerkingen en lijkt niet heel veel te doen met de overlevingskans van de patiënt. Met dit onderzoek wordt gekeken of we via bloed nauwkeurig kunnen voorspellen bij welke patiënten bestralen wel zin heeft en bij welke niet. Hierdoor kunnen nare onnodige bijwerkingen voor de patiënt, waarbij de bestraling niet het gewenste effect heeft, voorkomen worden. Dit onderzoek zou dus een hulpmiddel kunnen opleveren voor de beslissing of bestraling voor een patiënt zinvol is  en op die manier honderden onnodige bestralingen per jaar kunnen voorkomen met minder bijwerkingen voor de endeldarmkanker-patiënt.

Samenvatting 

Bij patiënten met lokaal gevorderde endeldarmkanker is bestraling onderdeel van de aanbevolen behandeling, eventueel gecombineerd met een lage dosis chemotherapie om de gevoeligheid voor straling te verhogen. Bestraling vermindert de kans op lokale terugkeer van de ziekte en vergroot de kans op een volledige chirurgische verwijdering van de tumor. Het heeft echter weinig effect op het ontwikkelen van uitzaaiingen op afstand en de uiteindelijke overlevingskansen. Tegelijkertijd verhoogt bestraling de kans op wondgenezingsproblemen, een langdurig verstoorde darm- en blaasfunctie en langdurig verstoord seksueel functioneren. Dit terwijl niet alle tumoren gevoelig zijn voor bestraling.

Dr. Saskia Wilting wil graag de behandeling en kwaliteit van leven van deze patiënten verbeteren en zou alleen patiënten willen bestralen die daar echt baat bij zullen hebben. Hiervoor zou ze gebruik willen maken van een simpele bloedtest. Rondzwevende stukjes tumor DNA in het bloed van patiënten met kanker geven vaak een goede afspiegeling van de ziekte en kunnen gebruikt worden om de juiste behandelkeuzes te maken. Om de gevoeligheid van de tumor voor bestraling te voorspellen lijkt met name het meten van tumor-specifieke DNA-methylering in het bloed interessant. Dr. Saskia Wilting verwacht dat deze waarde hoger is bij tumoren die ongevoelig zijn voor bestraling. Met haar project wil ze kijken of een net nieuw ontwikkelde methode om tumor-specifieke DNA-methylering in het bloed te meten gebruikt kan worden om de gevoeligheid van de tumor voor bestraling te voorspellen. Als deze methode succesvol is, kan voortaan een simpele bloedtest helpen bij de beslissing of bestraling voor een patiënt zinvol is.